Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Τα Θεοφάνια γιορτάζεται η βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Παραμονή και ανήμερα των Θεοφανίων εκτός από την τελετή του Αγιασμού των Υδάτων αναβιώνουν και παραδοσιακά έθιμα σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν σήμερα, 5 Ιανουαρίου, Παραμονή των Φώτων και κορυφώνονται στις 8 Ιανουαρίου, ανήμερα του Άι Γιαννιού.
Στο νομό Θεσσαλονίκης
Με την αναβίωση εθίμων και διάφορες εκδηλώσεις σε όλες τις δημοτικές κοινότητες γιορτάζονται τα Θεοφάνια, σήμερα Παραμονή και αύριο Δευτέρα 6 Ιανουαρίου.
Στον δήμο Καλαμαριάς: Στην πλατεία του Προσφυγικού Ελληνισμού σήμερα, 5 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι αναβιώνει το έθιμο με το «Καλαντόνερον» από τον Πολιτιστικό Ποντιακό Σύλλογο Καλαμαριάς «Οι Μίθριοι». Από το «καλαντόνερον» έπινε όλη η οικογένεια από λίγο, για να πάει καλά η νέα χρονιά. Τα κορίτσια έβρεχαν τα μαλλιά τους για να μακρύνουν. Με το υπόλοιπο «καλαντόνερον» ράντιζαν το σπίτι, την αυλή, τις αποθήκες, τα ζώα και τα χωράφια. Οι νοικοκυρές, στα δωμάτια του σπιτιού έριχναν χούφτες από ξηρούς καρπούς, λέγοντας την παρακάτω ευχή: «Κάλαντα και καλός καιρός και ευλογημένος… Έμπα καλόν χρονία και έβγα κακόν χρονία και τη χρόν’ με καλόν καρδίαν».
Στο Ασβεστοχώρι: Θα αναβιώσει το έθιμο με το πορτοκάλι και το κυπαρίσσι. Πρόκειται για ένα μοναδικό έθιμο που ζωντανεύει ιστορικές τοπικές παραδόσεις κάθε χρόνο εδώ και περίπου δύο αιώνες στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου. Σήμερα, Παραμονή των Θεοφανίων, στολίζουν ένα τραπέζι με μεγάλα κλαδιά κυπαρισσιού και πορτοκάλια όπου σχηματίζεται ένας σταυρός. Το τραπέζι τοποθετείται στο κέντρο του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου, ενώ τα πορτοκάλια μοιράζονται στους πιστούς μετά τη αυριανή λειτουργία, ανήμερα των Θεοφανίων.
Στο δήμο Βόλβης, στη Θεσσαλονίκη: Ανήμερα των Φώτων πραγματοποιούνται δύο παραδοσιακά έθιμα, οι Κουδουνοφόροι στον Προφήτη και τα Λουγκατζάρια στο Μόδι. Οι Κουδουνοφόροι Αράπηδες μαζί με τους Τσολιάδες, τη Νύφη, τον Παππού και την Μπάμπω εμφανίζονται στους δρόμους του Προφήτη σκορπώντας το κέφι και ξεσηκώνοντας περαστικούς και επισκέπτες. Επίσης ανήμερα των Θεοφανίων στο Μόδι του δήμου Βόλβης αναβιώνουν τα Λουγκατζάρια και μετά τον αγιασμό των υδάτων στο ρέμα του χωριού στήνεται γλέντι όπου το χοιρινό κρέας έχει την τιμητική του.
Στη Χαλκιδική
Στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής αναβιώνει και φέτος , στις 5, 6 και 7 Ιανουαρίου το έθιμο της «Καμήλας και της Νύφης». Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της τουρκοκρατίας και βασίζεται στο γεγονός της αρπαγής μιας όμορφης κοπέλας, της Μανιώς, από τον Αγά του χωριού με σκοπό να την κλείσει στο χαρέμι του. Τα παλικάρια του χωριού με επικεφαλής τον αγαπημένο της, μην μπορώντας να ανεχθούν την αρπαγή και την προσβολή, αντέδρασαν και αποφάσισαν να πάρουν πίσω την κοπέλα. Σκέφτηκαν λοιπόν το τέχνασμα της Καμήλας, κάτι παρόμοιο με τον Δούρειο Ίππο. Το έθιμο διαρκεί τρεις ημέρες, στην πλατεία Επισμηναγού Ιωάννη Χατζούδη στη Γαλάτιστα και αρχίζει σήμερα, Κυριακή 5/1 στις 15.30 μ.μ. όπου θα γίνει η περιφορά κουδουνιών και ο στολισμός της «Καμήλας». Αύριο, Δευτέρα 6/1, ανήμερα των Θεοφανίων στις 11.30 π.μ. θα αναβιώσει το έθιμο της «Καμήλας», ενώ την Τρίτη 7/1, στις 11.00 π.μ. θα πραγματοποιηθεί «ο γάμος της Μανιώς». «Είμαστε περήφανοι γιατί όλα αυτά τα χρόνια καταφέρνουμε και κρατούμε ζωντανή την παράδοση, στην οποία συμμετέχει πλήθος κόσμου κι αυτό δίνει ελπίδα στον τόπο μας. Δεν ξεχνούμε την ταυτότητά μας, σεβόμαστε την ιστορία και τις παραδόσεις μας και ατενίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον» δήλωσε ο αντιδήμαρχος για τη Δημοτική Ενότητα Ανθεμούντας Κατάκαλος Σακελλάρης, ο οποίος ευχαρίστησε τους εθελοντές που για άλλη μια φορά συνέβαλαν τα μέγιστα για τη φετινή διοργάνωση. Στην αναβίωση του εθίμου συμμετέχουν ο Σύλλογος Νεολαίας Γαλάτιστας, ο Αθλητικός Σύλλογος Ανθεμούς, ο Αθλητικός Όμιλος Γαλάτιστας, ο Πολιτιστικός, Λαογραφικός Σύλλογος Γαλάτιστας «Γαλάτεια», ο Σύλλογος Τεχνών Γαλάτσιστας (Έκθεση), ο Σύλλογος Γαλατιστέων «Ανθεμούς», ο Εμπορικός Σύλλογος Γαλάτιστας και ο Ιππικός Όμιλος Γαλάτιστας.
Στον Πολύγυρο οι «Φωταροί» ξεσηκώνουν τον κόσμο τα Θεοφάνια
Ένα ξεχωριστό έθιμο, που αναβιώνει ανήμερα των Θεοφανίων, για να χαρίσει γέλιο και αναμνήσεις σε κατοίκους και επισκέπτες. Το δρώμενο «Φωταροί» διοργανώνει ο Αθλητικός Αναπτυξιακός Σύλλογος Παλαιοκάστρου «Ο Κεραυνός», υπό την αιγίδα του δήμου Πολυγύρου στη Χαλκιδική. Το δρώμενο θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα 6 Ιανουαρίου στις 14.00 μ.μ. στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου, στο Παλαιόκαστρο Χαλκιδικής. Οι «Φωταροί» κάνουν την εμφάνισή τους παραμονή των Θεοφανίων, λέγοντας τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, αμέσως μετά τον εσπερινό, ενώ ανήμερα της μεγάλης γιορτής, συναντιούνται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας. Εκεί, ο «Βασιλιάς», που έχει ορκιστεί από το προηγούμενο βράδυ, εμφανίζεται συνοδευόμενος από τους Φωταρούς, που φορούν παραδοσιακές φορεσιές, ενώ ξεχωριστή φιγούρα αποτελεί ο μάγειρας, ο οποίος κρατά ένα λουκάνικο δεμένο σε κοντάρι, που οι πιο τολμηροί, εν μέσω χωρών και τραγουδιών επιχειρούν να το αρπάξουν, δεχόμενοι τα χτυπήματα των Φωταρών.
Στη Δράμα
Τα χωριά Βώλακας, Καλή Βρύση, Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρούσα και Πύργοι γίνονται τις μέρες αυτές μέχρι τις 8 Ιανουαρίου, το επίκεντρο θεαματικών παραδοσιακών γιορτασμών με έντονο διονυσιακό χαρακτήρα. Πρωταγωνιστές του δρώμενου οι Αράπηδες (καρναβάλια) τα πρόσωπα τους είναι πασαλειμμένα με καρβουνόσκονη ή σκεπασμένα με μαύρο πανί και είναι ντυμένοι με με μαύρες μακριές κάπες και ψηλές κουκούλες στο κεφάλι με δέρμα κατσίκας, που σκέπαζαν το πρόσωπο, με ανοιγμένες τρύπες για τα μάτια και το στόμα . Στη μέση φορούν βαριά κουδούνια Συμπρωταγωνιστές τους οι Τσολιάδες με την εθνική φορεσιά και τα κορίτσια ή Γκιλίγκες, όπως λέγονται, με τοπική φορεσιά . Όλοι μαζί με λύρες και νταιρέδες γυρίζουν τα σπίτια του χωριού δίνοντας και παίρνοντας ευχές.
Στην Πέλλα
Στην Άρνισσα Πέλλας αναβιώνονται ανήμερα των Θεοφανίων, τα “Τζαμαλάρια”. Επίκεντρο του εθίμου είναι ο γάμος. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα ζιζάνιο, το “μπουμπάρι”, που μπαίνει ανάμεσα στους νεόνυμφους και τους παρενοχλεί, τους προτείνει άλλο ταίρι. Το έθιμο περιλαμβάνει ατελείωτο γλέντι στους δρόμους του χωριού με φαγητό, κρασί και χορό υπό τους ήχους των χάλκινων οργάνων της περιοχής.
Στη Νάουσα ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ο αγιασμός των αλόγων που τελείται κάθε χρόνο τα Θεοφάνια, στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται 3 χλμ. έξω από την πόλη.
Στην Καστοριά
Συνεχίζονται τα Ραγκουτσάρια γιορτάζονται αυτές τις ημέρες και κορυφώνονται στις 8 του μηνός. Οι συμμετέχοντες μεταμφιέζονται σε ζώα ή αλλάζουν φύλλο (οι άνδρες μεταμφιέζονταν σε γυναίκες και οι γυναίκες σε άνδρες). Αμέσως μετά τον Αγιασμό των Υδάτων, τα Ραγκουτσάρια ξεχύνονται κατά μπουλούκια στις γειτονιές της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας, ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με μεγάλη παρέλαση.
