Σεισμός 1978: Η νύχτα που το κράτος “γονάτισε” – Το 80% των κτιρίων της Θεσσαλονίκης στηρίζεται σε παλιούς κανονισμούς

20 Ιουνίου 1978. Η ΕΡΤ μεταδίδει τον αγώνα μεταξύ Ιταλίας – Αυστρίας στο μουντιάλ της Αργεντινής. Τέσσερα λεπτά μετά τις 11 το βράδυ ο σημειώνεται σεισμός της κλίμακας 6,5 R. Κοντά στους 50 οι νεκροί και πάνω από 200 οι τραυματίες.  Ήταν εκείνη η νύχτα που το κράτος γονάτισε. Ο κόσμος κοιμόταν σε δρόμους, πάρκα και αλάνες.

«Εκείνο το βράδυ στην ουσία και τις πρώτες μέρες που ακολούθησαν το σύστημα κατέρρευσε» λέει ο Δρ Πολιτικός Μηχανικός, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ Γεώργιος Πενέλης.

Η πόλη σείστηκε συθέμελα και επικράτησε πανικός και χάος. Δέκα χιλιάδες οικοδομές κρίθηκαν κόκκινες από κλιμάκια της πολεοδομίας. “Ελέγχθηκαν τα κτίρια μετασεισμικά υπάρχουν όμως πάντα περιθώρια για πρόσθετους ελέγχους” επεσήμανε ο κ. Πενέλης.

Στη Θεσσαλονίκη, μία οκταώροφη πολυκατοικία στην πλατεία Ιπποδρομίου κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο 29 από τους ενοίκους της. Άλλοι 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των θυμάτων του σεισμού της 20ης Ιουνίου να φθάσει τους 49. Οι τραυματίες ανήλθαν σε 220. Οι υλικές ζημιές ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ με σημερινές τιμές. 9.480 οικοδομές υπέστησαν μη επισκευάσιμες βλάβες (3.170 στη Θεσσαλονίκη, μεταξύ των οποίων 35 σχολεία), 23.589 σοβαρότερες βλάβες (13.918) και 67.541 ελαφρότερες (49.071 στη Θεσσαλονίκη). Σημαντικές φθορές υπέστησαν και τα βυζαντινά μνημεία της πόλης, που είχαν να συντηρηθούν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912.

Ο Δρ Πολιτικός Μηχανικός Διευθυντής Ερευνών ΙΤΣΑΚ, Βασίλης Λεκίδης, επεσήμανε ότι “το 80% των κτιρίων της Θεσσαλονίκης στηρίζονται σε παλιούς κανονισμούς  στο κέντρο , στην οδό Προξένου Κορομηλά, στην περιοχή Λ.Πύργου, στη Βασ. Γεωργίου, στη Δωδεανήσου και στην περιοχή στο λιμάνι υπάρχει αυξημένη τρωτότητα των κατασκευών”.

Από τα 80.000 δημόσια κτίρια έχουν ελεγθεί τα 16.000 πρωτοβάαθμια αλλά και εκείνα που χρειάζονταν δευτεροβάθμιο έλεγχο δεν ελέχθηκαν ποτέ. Σε αυτά συγκαταλέγονται νοσοκομειακά κτίρια, σχολεία και κάποια κτίρια του ΑΠΘ.

Ο σεισμός έγινε αισθητός σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αλλά και της Βουλγαρίας, της νότιας Γιουγκοσλαβίας και της Αλβανίας. Του κυρίως σεισμού είχαν προηγηθεί μεγάλος αριθμός προσεισμών, ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε στις 23 Μαίου (23:34, 5.8 R), ενώ ακολούθησαν μετασεισμοί, ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε στις 4 Ιουλίου (22:24, 5.1 R).

Αμέσως μετά το σεισμό, η πολιτεία αφυπνίστηκε και κατέβαλε εργώδεις προσπάθειες για την επούλωση των πληγών. Οι υλικές ζημίες αποκαταστάθηκαν σχετικά σύντομα μέσα και από την ειδική φορολογία που επέβαλε η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Την αποκατάσταση των σεισμοπαθών ανέλαβε η νεοϊδρυθείσα «Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων Βορείου Ελλάδας» (ΥΑΣΒΕ), που αποτέλεσε το πρότυπο για την κατοπινή Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αναγκάστηκε να περάσει τρεις μέρες στη Θεσσαλονίκη για να διασκεδάσει τις φήμες, που έκαναν λόγο για νέους καταστροφικούς σεισμούς.

Με αφορμή το σεισμό της Θεσσαλονίκης και τον κατοπινό της Αθήνας (1981), ιδρύθηκε το 1983 ο ΟΑΣΠ (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας), που είναι ο αρμόδιος φορέας της πολιτείας για το σχεδιασμό της αντισεισμικής πολιτικής της χώρας.

Δείτε μαρτυρίες όσων έζησαν τα γεγονότα εδώ και εδώ