Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Να βάλει τάξη στις άτυπες βιομηχανικές ζώνες της Κεντρικής Μακεδονίας επιχειρεί – μεταξύ άλλων – το αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με την σχετική απόφαση που έλαβε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ. Με την ίδια απόφαση εγκρίνεται και η Στρατηγική Περιβαλλοντική Μελέτη του νέου Πλαισίου.
Στρατηγικό στόχο του νέου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου, όπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος, αποτελεί η ενίσχυση της γεωοικονομικής θέσης της Κεντρικής Μακεδονίας στα Βαλκάνια και στις Παρευξείνιες χώρες, και του αντίστοιχου ρόλου της Θεσσαλονίκης.
Πέραν αυτού, το Πλαίσιο στοχεύει:
- στην προώθηση της εδαφικής συνοχής της Περιφέρειας και στον περιορισμό των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων,
- στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής,
- στην προστασία και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων και του τοπίου,
- στον χωρικό συντονισμό των πολιτικών και προγραμμάτων εθνικού και περιφερειακού επιπέδου που επηρεάζουν τον περιφερειακό χώρο, καθώς και
- στον συντονισμό και καθοδήγηση των υποκείμενων χωρικών σχεδίων και των αδειοδοτικών διαδικασιών με χωρική διάσταση.
Στο αναθεωρημένο ΠΧΠ της ΠΚΜ, όπως επσημαίνεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος, έχουν ενσωματωθεί και αναγκαία στοιχεία από τα νέα Σχέδια της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) και το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), καθώς και για τη συμβολή στη διαχείριση του ζητήματος της απολιγνιτοποίησης.
Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια
Επίσης, για την εφαρμογή των κατευθύνσεων του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου, το υπουργείο προωθεί δέσμη μέτρων, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:
– τη μαζική εκπόνηση Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων σταδιακά σε όλη την Περιφέρεια με έναρξη εντός του 2020 (σήμερα είναι σε ισχύ 47 αντίστοιχα Σχέδια-ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑ-μόνο σε 47 από τις 172 Δημοτικές Ενότητες της Κεντρικής Μακεδονίας),
– την εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου στο επίπεδο της Μητροπολιτικής Περιοχής Θεσσαλονίκης (προβλέπεται από το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου «Απλούστευση, επιτάχυνση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού» του ΥΠΕΝ),
– την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας SEVESO,
– την οργάνωση μέσω Επιχειρηματικών Πάρκων των υφισταμένων άτυπων συγκεντρώσεων μεταποίησης και συναφών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Επιχειρηματικά Πάρκα Εξυγίανσης
Όσον αφορά τη μεταποίηση στην ΠΚΜ, προκρίνεται η στήριξη της μεταποίησης εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας στις σημερινές ζώνες συγκέντρωσής της, με εκσυγχρονισμό ή και επέκταση των υφιστάμενων μεγάλων εγκαταστάσεων και κορεσμένων Βιομηχανικών Πάρκων (π.χ. επέκταση ΒΙΠΕ Σίνδου προς τα δυτικά), η ανάπτυξη νέων Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων του Ν.3982/2011, η εξυγίανση των υφιστάμενων Άτυπων Βιομηχανικών Ζωνών (ΑΒΖ) μέσω ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων Εξυγίανσης ή Μεμονωμένων Μεγάλων Μονάδων, και η προώθηση και νέων επενδύσεων.
Η χωροθέτηση των τελευταίων ενθαρρύνεται να ακολουθήσει τις κατευθύνσεις του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου της Βιομηχανίας, αλλά με δεδομένο ότι έχει παρέλθει μεγάλο διάστημα από την έγκριση του τελευταίου, είναι αποδεκτή η αναζήτηση και νέων περιοχών υποδοχής, συμβατών με τις γενικότερες χωρικές προτεραιότητες του παρόντος Πλαισίου.
Εγκαταστάσεις SEVESO
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε ζώνες οικιστικού χαρακτήρα που περιβάλλουν εγκαταστάσεις SEVESO, οι οποίες είχαν εγκατασταθεί πριν από τη δημιουργία των ζωνών αυτών, εκτιμάται ότι η λύση της μετεγκατάστασης των δραστηριοτήτων παραμένει βέλτιστη, αλλά μη υλοποιήσιμη στο ορατό μέλλον για δραστηριότητες στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της χώρας. Στον χρονικό ορίζοντα του παρόντος, χωροταξική κατεύθυνση είναι η παραμονή των νόμιμων μονάδων με εφαρμογή της Οδηγίας SEVESO ΙΙΙ και της κοινής υπουργικής απόφασης 172058/2016 και λήψη πρόσθετων τεχνικών μέτρων προστασίας αν αυτό απαιτείται από την εφαρμογή της ίδιας κοινής υπουργικής απόφασης.
Οι προτεραιότητες για τη Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης
Στις προτεραιότητες που θέτει το αναθεωρημένο ΠΧΠ της ΠΚΜ για τη Μητροπολιτική Περιοχή της Θεσσαλονίκης περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, όπως αναφέρεται στο ΦΕΚ:
• Κατά προτεραιότητα προώθηση και εφαρμογή στον κεντρικό αστικό πυρήνα της ειδικών παρεμβάσεων, όπως ΣΟΑΠ ή αναπλάσεις και αναμορφώσεις, με απώτερο στόχο την επανάκτηση της ελκυστικότητας του αστικού χώρου ως χώρου κατοικίας και ζωής. Στο πλαίσιο αυτό, προτεραιότητα έχουν η αξιοποίηση των ιστορικών αγορών του κέντρου της πόλης και του παράκτιου μετώπου.
• Κατά προτεραιότητα προώθηση και εφαρμογή ειδικής ρύθμισης (πλήρους κανονιστικού πλαισίου) στο σύνολο των ενδιάμεσων, εκτός σχεδίου, περιοχών κεντρικών λειτουργιών της Χωρικής Ενότητας, μεταξύ του κεντρικού αστικού πυρήνα και των περιμετρικών αστικών συγκεντρώσεων (από Πυλαία έως Θέρμη και έως Περαία-Αγία Τριάδα-Μηχανιώνα), με σκοπό την επιβολή ειδικών όρων, μορφολογικών κανόνων δόμησης, και ρυθμίσεων για την κατ’ ελάχιστον εξασφάλιση υποδομών κυκλοφορίας, τεχνικών υποδομών και φύτευσης. Η ιδιωτική πολεοδόμηση θα πρέπει να ενθαρρυνθεί στο σύνολο της περιοχής.
• Στρατηγικός ανασχεδιασμός του θαλάσσιου μετώπου, από την περιοχή του Εθνικού Πάρκου έως και την Επανομή, με σκοπό την προστασία του, την αποκατάσταση και ανάδειξή του, την εξασφάλιση της συνέχειας και προσβασιμότητάς του, και με μέριμνα για τη μη διατάραξη της φυσικής ακτογραμμής. Προώθηση επιμέρους πολεοδομικού χαρακτήρα παρεμβάσεων (ανάπλασης ή/ και αναμόρφωσης) μεταξύ Καλαμαριάς και περιοχής αεροδρομίου για τη δημιουργία ζώνης πρασίνου και ήπιας αναψυχής. Μέριμνα για τη διατήρηση ναυταθλητικών δραστηριοτήτων ή/και σχετικών οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως η ναυπηγοεπισκευή αλιευτικών σκαφών και σκαφών αναψυχής, στη χερσαία ή θαλάσσια ζώνη, με σεβασμό στο οικοσύστημα του Θερμαϊκού κόλπου.
• Προώθηση μεγάλων εμβληματικών αναπλάσεων που θα συνδυάζουν, κατά περίπτωση, κοινωφελείς λειτουργίες, πολιτιστικές λειτουργίες, χώρους σε κοινή χρήση, και ενδεχομένως και άλλες δραστηριότητες, όπως η ανάπλαση της ΔΕΘ σε συνδυασμό με τη διατήρηση της εκθεσιακής δραστηριότητας, η δημιουργία Μουσείου Ολοκαυτώματος σε χώρο συνδεόμενο με την ιστορική μνήμη (πχ. Σιδηροδρομικός Σταθμός) , και η ανάπλαση του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
• Ενιαίος πολεοδομικός ανασχεδιασμός των δυτικών περιοχών της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης, με σκοπό την εξασφάλιση της συνέχειας του αστικού ιστού και την εξασφάλιση κεντρικών λειτουργιών και ελεύθερων δημόσιων χώρων, σε συνδυασμό με τοπιακές αναπλάσεις, περιμετρικά, για την προστασία των οικιστικών εκτάσεων.
• Κατά προτεραιότητα ανάδειξη και ένταξη στο αστικό- περιαστικό περιβάλλον των ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων και μνημείων, κατά προτίμηση σε συνδυασμό με τον σχεδιασμό των ελεύθερων χώρων (υπαρχόντων και νέων όπως είναι τα παραχωρημένα Στρατόπεδα) και των χώρων πρασίνου.
• Ενιαίος φυσικός σχεδιασμός και ανασύνταξη των ελεύθερων χώρων και των χώρων πρασίνου εντός της ΜΠΘ και σύνδεσή τους με τους χώρους προστασίας φυσικού περιβάλλοντος στις όμορες ζώνες. Στο πλαίσιο αυτό, προωθούνται επιμέρους παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση: α) της θεσμοθέτησης, προστασίας και διαχείρισης του περιαστικού δάσους (Σέιχ-Σου), β) της τοπιακής, περιβαλλοντικής εξυγίανσης και της ανάδειξης όλων των ρεμάτων, ως στοιχείου διατήρησης της αστικής οικολογίας.
• Χωροθέτηση ναυπηγοεπισκευαστικής εγκατάστασης για την εξυπηρέτηση της Βόρειας Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής της.
• Ενδυνάμωση της σύνδεσης της Θεσσαλονίκης με τα δυο Εθνικά Πάρκα της Περιφερειακής Ενότητας και των Εθνικών Πάρκων στην Περιφέρεια, αλλά και ανάδειξη αυτών ως περιοχών έντονου τουριστικού ενδιαφέροντος και πρωτογενούς παραγωγής. Γενικότερα, εφαρμογή πολιτικής πρασίνου ως πολιτική πρώτης προτεραιότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και του φαινομένου της αστικής νησίδας θερμότητας, από το τοπικό, έως το αστικό/μητροπολιτικό/περιφερειακό επίπεδο.
• Λαμβανομένης υπόψη της ύπαρξης πολλών Δήμων εντός της ΜΠΘ, είναι αναγκαία η πρόβλεψη ειδικού σχεδιαστικού εργαλείου για το συντονισμό των επιμέρους σχεδίων του πρώτου επιπέδου πολεοδομικού σχεδιασμού. 2.
Απέναντι στο ιδιαίτερο και οξύ πρόβλημα των αστικών μεταφορών προκρίνονται: • Η εκπόνηση – υλοποίηση γενικής μελέτης κυκλοφοριακής και συγκοινωνιακής αναδιοργάνωσης στο σύνολο της ΜΠΘ. • Κεντρικός στόχος θα πρέπει να είναι η ενίσχυση του ρόλου ήπιων μέσων μεταφοράς και των βιώσιμων εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης (με πύκνωση, βελτίωση και δημιουργία αποκλειστικών διαδρόμων των σχετικών δικτύων εναλλακτικών μέσων) και ο περιορισμός της χρήσης των Ι.Χ. ώστε ο κυκλοφοριακός φόρτος στο οδικό δίκτυο να βρίσκεται εντός της ικανότητάς του. • Στα πλαίσια της ενίσχυσης των ήπιων μέσων, προώθηση της ολοκλήρωσης της κατασκευής του μετρό, ταυτόχρονα με την εξέταση της σκοπιμότητας δημιουργίας νέων μέσων: (δημιουργία τραμ, θαλάσσια συγκοινωνία, σύστημα λεωφορειοδρόμων (BRT, «bus rapid transit»). • Σχεδιασμός και εφαρμογή πολιτικής στάθμευσης σε άμεση σύνδεση με τον επιθυμητό στόχο κυκλοφοριακής φόρτισης του οδικού δικτύου και κατανομής της ζήτησης μετακινήσεων στα μέσα ώστε να αποτελεί ένα μέσο ελέγχου της κυκλοφοριακής φόρτισης των δικτύων. • Ενθάρρυνση της κατασκευής χώρων στάθμευσης στους κόμβους των δικτύων των εναλλακτικών μέσων. • Κατάστρωση και προώθηση ειδικού σχεδίου για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα. • Οργάνωση της διανομής και τροφοδοσίας εμπορευμάτων ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις της στη διεξαγωγή της γενικής κυκλοφορίας στα δίκτυα. Ταυτόχρονα, μελέτη και ενθάρρυνση της χρήσης εναλλακτικών μέσων μεταφοράς εμπορευμάτων για τη μείωση της κυκλοφοριακής και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης των αστικών περιοχών. • Κάλυψη των σημαντικών ελλείψεων σε έργα υποδομής: κάλυψη της ελλειμματικής σιδηροδρομικής και οδικής σύνδεσης του λιμένος Θεσσαλονίκης, κάλυψη σύνδεσης του αεροδρομίου Θεσσαλονίκης με μέσο σταθερής τροχιάς. • Εφαρμογή νέων τεχνολογιών για την πληροφόρηση των χρηστών του μεταφορικού συστήματος και ενίσχυση των δυνατοτήτων παρέμβασης μηχανισμών και κέντρων ελέγχου για τη διαχείριση της καθημερινής κυκλοφορίας και των έκτακτων γεγονότων.
