Thursday , 28 March 2024

Αναβιώνουν τα έθιμα των Θεοφανίων στη Βόρεια Ελλάδα

Τα Θεοφάνια γιορτάζεται η βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ο Αγιασμός των Υδάτων γίνεται ανήμερα των Φώτων σε όλες τις πόλεις και τα χωριά της χώρας μας με τους πιο τολμηρούς να βουτούν στα νερά για να συναγωνιστούν ποιος θα πιάσει το σταυρό. Από την παραμονή των Θεοφανίων όμως αναβιώνουν και παραδοσιακά έθιμα σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν Παραμονή των Φώτων και κορυφώνονται στις 8 Ιανουαρίου, ανήμερα του Άι Γιαννιού.


Στο νομό Θεσσαλονίκης
Στο Ασβεστοχώρι της Θεσσαλονίκης αναβιώνει το έθιμο των Φώτων με τα πορτοκάλια. Από την παραμονή των Θεοφανίων στολίζουν ένα τραπέζι με μεγάλα κλαδιά κυπαρισσιού και πορτοκάλια όπου σχηματίζεται ένας σταυρός. Το τραπέζι τοποθετείται στο κέντρο του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου, ενώ τα πορτοκάλια μοιράζονται στους πιστούς μετά τη σημερινή λειτουργία, ανήμερα των Θεοφανίων.
Στο δήμο Βόλβης, στη Θεσσαλονίκη, ανήμερα των Φώτων πραγματοποιούνται δύο παραδοσιακά έθιμα, οι Κουδουνοφόροι στον Προφήτη και τα Λουγκατζάρια στο Μόδι. Οι Κουδουνοφόροι Αράπηδες μαζί με τους Τσολιάδες, τη Νύφη, τον Παππού και την Μπάμπω εμφανίζονται στους δρόμους του Προφήτη σκορπώντας το κέφι και ξεσηκώνοντας περαστικούς και επισκέπτες.
Ανήμερα των Θεοφανίων στο Μόδι του δήμου Βόλβης αναβιώνουν τα Λουγκατζάρια και μετά τον αγιασμό των υδάτων στο ρέμα του χωριού στήνεται γλέντι όπου το χοιρινό κρέας έχει την τιμητική του.

Στην Καστοριά
Συνεχίζονται τα Ραγκουτσάρια που ολοκληρώνονται στις 8 του μηνός. Οι συμμετέχοντες μεταμφιέζονται σε ζώα ή αλλάζουν φύλλο (οι άνδρες μεταμφιέζονταν σε γυναίκες και οι γυναίκες σε άνδρες). Αμέσως μετά τον αγιασμό των υδάτων, τα Ραγκουτσάρια ξεχύνονται κατά μπουλούκια στις γειτονιές της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας, ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με μεγάλη παρέλαση.

Στη Χαλκιδική
Στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής αναβιώνει σήμερα το έθιμο της “Καμήλας και της Νύφης” με εκδηλώσεις που κορυφώνονται αύριο, 7 Ιανουαρίου. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της τουρκοκρατίας και βασίζεται στο γεγονός της αρπαγής μιας όμορφης κοπέλας, της Μανιώς, από τον Αγά του χωριού με σκοπό να την κλείσει στο χαρέμι του. Τα παλικάρια του χωριού με επικεφαλής τον αγαπημένο της, μην μπορώντας να ανεχθούν την αρπαγή και την προσβολή, αντέδρασαν και αποφάσισαν να πάρουν πίσω την κοπέλα. Σκέφτηκαν λοιπόν το τέχνασμα της Καμήλας, κάτι παρόμοιο με τον Δούρειο Ίππο.

Στη Δράμα
Τα χωριά Βώλακας, Καλή Βρύση, Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρούσα και Πύργοι γίνονται τις μέρες αυτές μέχρι τις 8 Ιανουαρίου, το επίκεντρο θεαματικών παραδοσιακών γιορτασμών με έντονο διονυσιακό χαρακτήρα. Πρωταγωνιστές του δρώμενου οι Αράπηδες (καρναβάλια) τα πρόσωπα τους είναι πασαλειμμένα με καρβουνόσκονη ή σκεπασμένα με μαύρο πανί και είναι ντυμένοι με με μαύρες μακριές κάπες και ψηλές κουκούλες στο κεφάλι με δέρμα κατσίκας, που σκέπαζαν το πρόσωπο, με ανοιγμένες τρύπες για τα μάτια και το στόμα . Στη μέση φορούν βαριά κουδούνια Συμπρωταγωνιστές τους οι Τσολιάδες με την εθνική φορεσιά και τα κορίτσια ή Γκιλίγκες, όπως λέγονται, με τοπική φορεσιά . Όλοι μαζί με λύρες και νταιρέδες γυρίζουν τα σπίτια του χωριού δίνοντας και παίρνοντας ευχές.


Στην Πέλλα
Στην Άρνισσα Πέλλας αναβιώνονται σήμερα, ημέρα των Θεοφανίων, τα “Τζαμαλάρια”. Επίκεντρο του εθίμου είναι ο γάμος. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα ζιζάνιο, το “μπουμπάρι”, που μπαίνει ανάμεσα στους νεόνυμφους και τους παρενοχλεί, τους προτείνει άλλο ταίρι. Το έθιμο περιλαμβάνει ατελείωτο γλέντι στους δρόμους του χωριού.
Στη Νάουσα ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ο αγιασμός των αλόγων που τελείται κάθε χρόνο τα Θεοφάνια, στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται 3 χλμ. έξω από την πόλη.
Τα Φώτα στην Άρνισσα, οι καλικάντζαροι δεν επιτρέπουν τους ερωτευμένους να χαρούν τον έρωτά τους. Είτε τους παρενοχλούν είτε τους προτείνουν άλλο ταίρι.Το γλέντι όμως στους πρόποδες του Καϊμακτσαλάν συνεχίζεται με φαγητό, κρασί και υπό τους ήχους των χάλκινων οργάνων της περιοχής.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *