Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Στο πένθος βυθίστηκε το Βατικανό καθώς απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών ο πάπας Φραγκίσκος, ο ιεράρχης που θέλησε να φτιάξει «μια φτωχή εκκλησία για τους φτωχούς», προσπάθησε να αποποιηθεί τον πλούτο και «ταρακούνησε» -έστω και μερικώς- την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Πιστοί συγκεντρώνονται ήδη στο Βατικανό για να αποτίσουν φόρο τιμής. Χθες βράδυ, το Βατικανό και οι θεράποντες γιατροί πληροφόρησαν τους δημοσιογράφους ότι ο πάπας Φραγκίσκος αντιμετώπισε σοβαρή αναπνευστική κρίση, ότι χρειάσθηκε συνεχή παροχή οξυγόνου και μετάγγιση και ότι προέκυψε πρόβλημα αναιμίας και χαμηλών αιμοπεταλίων.
Επιχείρησε αλλαγές στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Ο ποντίφικας, ο κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, είχε διαγνωστεί με αμφίπλευρη πνευμονία και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Gemelli της Ρώμης. Έλαβε εξιτήριο και κατέληξε λίγες ημέρες αργότερα. Ως κεφαλή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ο πάπας Φραγκίσκος επιχείρησε να προχωρήσει σε σαρωτικές αλλαγές ενώ ανέπτυξε πολιτικό λόγο που ενόχλησε αρκετά μέλη της διεθνούς σκηνής αλλά και ιεράρχες. Πρόσφατα, άσκησε δριμεία κριτική στο μεταναστευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίζοντας την απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών από τις ΗΠΑ «ντροπή». Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να «σταματήσει τη βία και το θάνατο» και το 2024 αρνήθηκε πρόσκλησή του να επισκεφτεί τη Μόσχα.
Η ανακοίνωση του Βατικανού
Την τελευταία του πνοή άφησε το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα (21/4) ο πάπας Φραγκίσκος, όπως ανακοίνωσε ο καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ.
«Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, με βαθιά λύπη πρέπει να ανακοινώσω τον θάνατο του Αγίου Πατέρα μας Φραγκίσκου. Στις 7.35 σήμερα το πρωί, ο επίσκοπος της Ρώμης, Φραγκίσκος, επέστρεψε στο σπίτι του Κυρίου. Ολόκληρη η ζωή του ήταν αφιερωμένη στην υπηρεσία του Κυρίου και της Εκκλησίας του», είπε ο Φάρελ στην ανακοίνωση. Με απέραντη ευγνωμοσύνη για το παράδειγμά του ως αληθινού μαθητή του Κυρίου Ιησού επαινούμε την ψυχή του Πάπα Φραγκίσκου στην απέραντη ελεήμονα αγάπη του Ενός και Τριαδικού Θεού».
Οι δύο επισκέψεις στην Ελλάδα
Ο ποντίφικας επισκέφτηκε δύο φορές την Ελλάδα, μια φορά το 2016 και άλλη μία το 2021. Κατά την πρώτη του επίσκεψη ταξίδεψε στη Μόρια για να δει από κοντά το προσφυγικό δράμα και πήρε μαζί του 12 πρόσφυγες στην πτήση επιστροφής του στη Ρώμη. Στόχος ήταν τότε η ανάδειξη της προσφυγικής κρίσης, οπότε και πραγματοποιήθηκε η ιστορική συνάντηση του ιδίου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο. Ο ποντίφικας είχε ευχαριστήσει τους Έλληνες για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την προσφυγική κρίση. «Κρατήσατε ανοιχτές τις καρδιές σας και τις πόρτες σας», είχε είπε μεταξύ άλλων, λέγοντας «ευχαριστώ» στα ελληνικά. Το δεύτερο ταξίδι του στη χώρα μας ήταν επί της ουσίας μια… συνέχεια του πρώτου, καθώς μετά από τις επαφές του στην Αθήνα μετέβη εκ νέου στη Μυτιλήνη για να επισκεφτεί Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης όπου τέλεσε και δέηση. Μάλιστα, άλλοι 100 πρόσφυγες ταξίδεψαν μετά από αυτή την επίσκεψη στη Ρώμη. Συμβολική φράση της επίσκεψης του πάπα στην Ελλάδα ήταν «ας είμαστε ανοιχτοί στις εκπλήξεις του Κυρίου».
Είχε το μονόγραμμα του Ιησού στα ελληνικά
«Διά του ελέους και της εκλογής – Miserando atque eligendo» ανέφερε το οικόσημο του πάπα Φραγκίσκου. Το οικόσημο του Ιησουίτη Πάπα που στόλιζε το αυτοκίνητό με το οποίο έκανε τις περιοδείες είχε κρυφά σύμβολα και αντανακλούσε τις παραδόσεις και την ταυτότητά του. Το οικόσημο του Αργεντίνου Πάπα Φραγκίσκου περιελάμβανε το έμβλημα των Ιησουιτών, ένα αστέρι, που συμβολίζει την Παναγία και ένα άνθος νάρδου (νάρκισσος) που αντιπροσωπεύει τον Άγιο Ιωσήφ. Το IHS, που κοσμούσε την κορυφή του οικοσήμου, είναι το σύμβολο των Ιησουητών, του τάγματος στο οποίο ανήκε ο πάπας. Ταυτόχρονα είναι μονογράφημα του ονόματος «Ιησούς» στα ελληνικά και έχει μια σύνθετη ετυμολογική και συμβολική προέλευση που συνδέει ελληνικά και λατινικά στοιχεία.
Τα παιδικά του χρόνια
Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες στις 17 Δεκεμβρίου του 1936. Γιος Ιταλών μεταναστών έζησε φτωχικά τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Ο πατέρας του, Μάριο, ήταν λογιστής και η μητέρα του, Ρετζίνα Σιβόρι, του είχε αφιερωθεί στην ανατροφή και φροντίδα των πέντε παιδιών της οικογένειας. Σπούδασε τεχνολόγος χημικός αλλά στη συνέχεια αποφάσισε να ενταχθεί στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας. Έλαβε πανεπιστημιακό τίτλο στη φιλοσοφία από το Κολέγιο Μάξιμο Σαν Χοσέ στο Σαν Μιγκέλ ντε Τουκουμάν και στη συνέχεια δίδαξε λογοτεχνία και ψυχολογία στο Κολέγιο της Ιμακουλάδα (Αμώμου Συλλήψεως) στη Σάντα Φε και στο Κολέγιο του Σαλβαδόρ (Σωτήρος) στο Μπουένος Άιρες. Χειροτονήθηκε ιερέας στις 13 Δεκεμβρίου του 1969 από τον αρχιεπίσκοπο Χοσέ Ραμόν Καστελλάνο και στη συνέχεια σπούδασε στη Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή του Σαν Μιγκέλ. Ο Μπεργκόλιο υπηρέτησε ως διδάσκαλος των δοκίμων και δίδασκε ως θεολόγος.
Ο πάπας των «φτωχών»
Ο Φραγκίσκος δεν φόρεσε ποτέ τα κόκκινα παπούτσια του πάπα, αλλά φτηνά, μαύρα και σκονισμένα. Κυκλοφορούσε με ένα μικρό αυτοκίνητο, χωρίς αλεξίσφαιρα τζάμια. «Οι άνθρωποί μου είναι φτωχοί και εγώ είμαι ένας από αυτούς», είχε πει κάποτε ο πάπας Φραγκίσκος σε μια προσπάθεια να εξηγήσει γιατί ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα και επέμενε να μαγειρεύει μόνος του τα γεύματά του. Όταν έφτασε στο Βατικανό ο πάπας Φραγκίσκος επέλεξε να μείνει όχι στα παπικά διαμερίσματα στο Αποστολικό Παλάτι αλλά στο σπίτι της Αγίας Μάρθας, που επί σειρά ετών χρησιμοποιείτο ως ξενώνας για υψηλόβαθμα μέλη της εκκλησίας. Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο είχε προβλήματα με το αναπνευστικό από νεαρή ηλικία. Μάλιστα, όταν ήταν 20 χρονών υπεβλήθη σε επέμβαση αφαίρεσης μέρος του ενός πνεύμονα μετά από πνευμονία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του δημόσιου βίου του ο πάπας Φραγκίσκος διατηρούσε χαμηλό προφίλ και ζούσε ταπεινά. Ανησυχούσε για τους οικονομικά ασθενέστερους ανθρώπους του κόσμου και μιλούσε συχνά για την ανάγκη του διαθρησκειακού διαλόγου. Στις 13 Μαρτίου 2013 το κονκλάβιο των καρδιναλίων τον εξέλεξε μετά από πέντε ψηφοφορίες ως τον 266ο πάπα. Η εκλογή του χαρακτηρίστηκε ως διαδικασία… express στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Το όνομα που επέλεξε ήταν προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης. Ήταν ο πρώτος πάπας από την Λατινική Αμερική, γεγονός που προκάλεσε ενθουσιασμό στους Λατινοαμερικάνους, που αποτελούν το 40% των πιστών της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, και στους φτωχούς όλου του κόσμου. Ήταν, επίσης, ο πρώτος ποντίφικας που προερχόταν από το τάγμα των Ιησουιτών μοναχών.
Η επόμενη μέρα στο Βατικανό
Σύμφωνα με πληροφορίες και σύμφωνα με το πρωτόκολο της διαδοχής μετά την ταφή, θα συγκληθεί το Κονκλάβιο, δηλαδή η Σύνοδος των καρδιναλίων κάτω των 80 ετών, που έχουν δικαίωμα εκλογής. Η απώλεια του πάπα Φραγκίσκου ανοίγει το δρόμο για κάτι καινούργιο, που δεν το περιμένει κανένας. Η διαδικασία δεν προβλέπεται να κρατήσει περισσότερο από έναν μήνα. Η μυστική ψηφοφορία θα διεξαχθεί στην Καπέλα Σιξτίνα, με τους καρδινάλιους να παραμένουν κλεισμένοι εντός, χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, μέχρι να υπάρξει αποτέλεσμα. Το σήμα για την εκλογή είναι ο γνωστός λευκός καπνός. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες η εκλογή μπορεί να είναι απρόβλεπτη. Υπάρχουν περιπτώσεις που επιλέχθηκε κάποιος που δεν υποψιαζόταν κανείς, ακόμη και εκτός του κύκλου των καρδιναλίων.
Τα μηνύματα των ηγετών
Οι ηγέτες των χωρών, ο ένας μετά τον άλλο, αποχαιρετούν τον πάπα Φραγκίσκο. Από τους πρώτους ήταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος τον αποκάλεσε τον «άνθρωπο της ταπεινότητας, στο πλευρό των πιο ευάλωτων και πιο εύθραυστων». Την θλίψη του για τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου εξέφρασε και ο μελλοντικός καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι θυμάται τον Πάπα Φραγκίσκο ως «καλό, ζεστό και ευαίσθητο άνθρωπο». Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντούλ Φατάχ αλ-Σίσι δήλωσε ότι ο πάπας Φραγκίσκος «ήταν μια φωνή ειρήνης, αγάπης και συμπόνιας». Η πρόεδρος της Ελβετίας Καρίν Κέλερ Σάτερ είπε ότι ο πάπας Φραγκίσκος ήταν ένας «μεγάλος πνευματικός ηγέτης, ένας ακούραστος υπέρμαχος της ειρήνης». Ο πρωθυπουργός της Σκωτίας Τζον Σουίνεϊ τον περιέγραψε ως τη «φωνή για την ειρήνη, την ανεκτικότητα και τη συμφιλίωση». Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος είχε γίνει δεκτός από τον πάπα Φραγκίσκο χθες, Κυριακή του Πάσχα, μερικές ώρες πριν από το θάνατο του ποντίφικα, απηύθυνε σήμερα τις σκέψεις του «στα εκατομμύρια των χριστιανών στον κόσμο που τον αγαπούσαν». Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαιρέτισε στο πρόσωπο του πάπα Φραγκίσκου έναν «σοφό ηγέτη, διαρκή υπερασπιστή των υψηλών αξιών του ουμανισμού και της δικαιοσύνης, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ εξέφρασε την οδύνη του για το θάνατο του πάπα Φραγκίσκου και χαιρέτισε τη στράτευσή του «υπέρ της ειρήνης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και των πιο ευάλωτων», σε μήνυμά του στο Χ μετά την ανακοίνωση του θανάτου του. Ο Αργεντινός ποντίφικας άφησε «μια βαθιά κληρονομιά. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη», πρόσθεσε.
