Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Χριστούγεννα σήμερα και όπως κάθε χρόνο μαζί με τις ευχές αναβιώνουν ήθη και έθιμα των οποίων οι ρίζες χάνονται στα βάθη των αιώνων. Σε όλη την Ελλάδα αυτές τις ημέρες «ζωντανεύουν» έθιμα άλλων εποχών. Στη Βόρεια Ελλάδα ανήμερα των Χριστουγέννων μικροί και μεγάλοι τηρούν τα έθιμα που αφήνουν ως παρακαταθήκη οι παλιότεροι.
Χριστουγεννιάτικες γαστρονομικές παραδόσεις
Στη Βόρεια Ελλάδα το χριστουγεννιάτικο τραπέζι γεμίζει με νόστιμα φαγητά και γλυκά που είναι μοναδικά σε κάθε περιοχή. Ανήμερα των Χριστουγέννων, μετά τη Θεία Λειτουργία, οι οικογένειες μαζεύονται γύρω από το γιορτινό τραπέζι. Το χοιρινό κρέας κυριαρχεί, είτε ως τηγανιά είτε σε μορφή καβουρμά, πηχτής ή λουκάνικου. Μαζί με τις χριστουγεννιάτικες λιχουδιές σερβίρονται σούπες από ντόπια κρέατα και σαλάτες με αγροτικά προϊόντα της περιοχής. Στη Μακεδονία συνηθίζεται να σερβίρεται χοιρινό με λάδι και λεμόνι, πίτες με κιμά και μπουγάτσα, γλυκιά και αλμυρή. Επίσης, το χριστουγεννιάτικο γεύμα περιλαμβάνει παραδοσιακά γλυκά όπως οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα. Στη Θράκη τα κρεατικά και τα όσπρια είναι τα κύρια πιάτα, ενώ συχνά σερβίρεται και η χωριάτικη πίτα με φέτα ή κατσικίσιο τυρί. Στη Φλώρινα το κοτόπουλο με κάστανα είναι το παραδοσιακό έδεσμα των Χριστουγέννων, ενώ σε αρκετές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει το έθιμο να μαγειρεύονται μακαρόνια με κιμά και σάλτσα.
Το «Χριστόξυλο» στη Μακεδονία
Στη Μακεδονία ο νοικοκύρης του σπιτιού διαλέγει από το χωράφι του το πιο γερό κλαδί ελιάς ή πεύκου και το τοποθετεί στο τζάκι του σπιτιού. Το ξύλο αυτό που ονομάζεται «Χριστόξυλο» καίγεται όλο το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, δηλαδή από την ημέρα των Χριστουγέννων μέχρι και τα Φώτα. Κατά την παράδοση το κάψιμο του «Χριστόξυλου» βοηθά τον Χριστό να ζεσταίνεται στη φάτνη της Βηθλεέμ. Ο κάθε Μακεδόνας προσπαθεί να καίγεται το «Χριστόξυλο» του σπιτιού του μέχρι και τα Φώτα. Στην Κεντρική Μακεδονία το «Χριστόξυλο» και οι φωτιές που το συνόδευαν έχουν τον χαρακτήρα ενός καθαρτικού εθίμου που συνδέεται με τη θρησκευτική πίστη και την προστασία της οικογένειας από το κακό.
Η «Χριστόκλουρα»
Σε πολλές περιοχές της Θράκης οι Σαρακατσάνες εξακολουθούν να ζυμώνουν την «Χριστόκλουρα». Είναι μια στρογγυλή κουλούρα με διάφορα σχέδια όπου αναπαριστούν συνήθειες από το παρελθόν όπως τη στάνη, τη στρούγκα και άλλα. Της βάζουν μέλι και την τρώνε όλοι μαζί γιορτάζοντας τη γέννηση του Χριστού.
Αναβίωση χριστουγεννιάτικων θεατρικών παραστάσεων
Στην περιοχή της Θράκης υπάρχει η παράδοση των χριστουγεννιάτικων θεατρικών παραστάσεων που επηρεάζονται από τη βυζαντινή παράδοση αλλά και την τοπική λαογραφία. Σε πολλές περιοχές οι κάτοικοι αναβιώνουν παραδοσιακά θεατρικά έργα που αφηγούνται τη Γέννηση του Χριστού, καθώς και τη μάχη των καλικάντζαρων με τους ανθρώπους. Τα έργα αυτά συνήθως πραγματοποιούνται στις πλατείες και σε κεντρικά σημεία των χωριών και προσελκύουν πλήθος κόσμου, καθώς είναι μια ευκαιρία για την κοινότητα να συγκεντρωθεί και να γιορτάσει.
Ανήμερα των Χριστουγέννων στη Θεσσαλία
Στη Θεσσαλία όταν τα κορίτσια επιστρέφουν από την εκκλησία, ανήμερα Χριστούγεννα, βάζουν δίπλα στο τζάκι κλαδιά κέδρου που τα διαλέγουν να είναι λυγερά, ενώ τα αγόρια βάζουν από αγριοκερασιά. Τα λυγερά αυτά κλαδιά αντιπροσωπεύουν τις επιθυμίες τους για μια όμορφη ζωή. Όποιο κλωνάρι καεί πρώτο αυτό είναι καλό σημάδι γιατί αυτός ο νέος ή η νέα θα παντρευτεί πρώτα.
Το «τάισμα της βρύσης»
Οι κοπέλες στη Θεσσαλία τα χαράματα των Χριστουγέννων πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση «για να κλέψουν το άκραντο νερό», δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ’ όλη τη διαδρομή. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως «τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και γλυκιά να είναι και η ζωή τους». Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την…ταΐζουν με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, «κλέβουν νερό» και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια. Σε άλλες περιοχές το έθιμο αυτό αναβιώνει την Πρωτοχρονιά.
