Τις τελευταίες ημέρες του Δωδεκαημέρου και πιο συγκεκριμένα το διήμερο, σήμερα –παραμονή- και ανήμερα των Θεοφανίων στη Δράμα αναβιώνουν πανάρχαια έθιμα με παγανιστικές διαστάσεις, διατηρώντας αναλλοίωτες παραδόσεις αιώνων και κρατώντας ζωντανούς συμβολισμούς που σχετίζονται με την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων, τη γονιμότητα του ανθρώπου και την ευφορία της γης.
Οι «Αράπηδες»
Αύριο, 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανίων, στο Μοναστηράκι Δράμας και στην πλατεία του χωριού στις 3.00 μ.μ. οι «Αράπηδες» κορυφώνουν το τελετουργικό τους έργο, υπηρετώντας και αναδεικνύοντας τη συνέχεια ως σπουδαιότατη αξία ζωής. Ένα έθιμο με μορφή δρωμένου που τελείται για την ευετηρία (καλή χρονιά). Οι «Αράπηδες φορούν μαύρες φλοκάτες, ποιμενικές κάπες που καλύπτουν ολόκληρο το σώμα και εντυπωσιακές υψικόρυφες προσωπίδες από γιδοπροβιές», λέει ο πρόεδρος του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου Δράμας και πρόεδρος του Κέντρου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας Γιάννης Παπουτσής. Και προσθέτει ότι οι «Αράπηδες» «στη μέση τους κρεμούν τρία μεγάλα κουδούνια («μπατάλια» και «τσιάνουβε») αρμονικά συνταιριασμένα, ενώ στα χέρια κρατούν ένα μεγάλο ξύλινο σπαθί και ένα σακουλάκι στάχτη με το οποίο χτυπούν όσους συναντούν. Το έθιμο αποβλέπει στην καλή υγεία και στην πλούσια παραγωγή. Την ονομασία την οφείλει στη μεταμφίεση των πρωταγωνιστών, που κυριαρχεί το μαύρο χρώμα». Το έθιμο αναβιώνει στον Ξηροπόταμο αλλά και στο Παγονέρι Δράμας.
«Μπάμπιντεν» στην Πετρούσα
Κάθε χρόνο στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, στην Πετρούσα ο Πολιτιστικός Σύλλογος, αναβιώνει ένα άλλο έθιμο το «Μπάμπιντεν». «Πρόκειται για ένα δρώμενο που οι ρίζες του χάνονται στο βάθος του χρόνου και αποβλέπει στην καλοτυχία, στη γονιμότητα, στην καρποφορία, στην απελευθέρωση της γης από τα δεσμά του χειμώνα. Κυρίαρχο σύμβολο του εθίμου είναι η ‘καμήλα’ «λέει ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πετρουσέων Ντίνος Πουρνάρκας. Και λέει ότι «ο σύλλογος διαθέτει δική του αληθινή βακτριανή καμήλα (τον Ζαχαρία). Ο συμβολισμός αυτού του καρτερικού ζώου με την απαράμιλλη αντοχή στην πείνα και τη δίψα, κάτω από αντίξοες συνθήκες, δείχνει τις περιπέτειες του ανθρώπου μέσα στη ζωή και το χρόνο και την αποφασιστικότητά του να συνεχίσει να παλεύει κόντρα στις ελλείψεις και τις στερήσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της γιορτής είναι οι τραγόμορφες μεταμφιέσεις (χαράπηδες-χαράπτσκι). Άντρες βάφουν το πρόσωπό τους με φούμο, φορούν δέρματα ζώων, δένουν κουδούνια στην μέση τους και με τον εκκωφαντικό θόρυβο που προκαλούν, διώχνουν τα κακά πνεύματα, καλωσορίζουν τη νέα χρονιά και καλούν τη φύση να ξυπνήσει και να ετοιμαστεί για την άνοιξη, για τη νέα σοδειά» εξηγεί ο κ. Πουρνάρκας.