Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Διανύουμε ήδη τη Μεγάλη Εβδομάδα την «Εβδομάδα των Παθών», όπως αλλιώς ονομάζεται, και πρόκειται για μια περίοδο γεμάτη έθιμα και συμβολισμούς που δίνουν ιδιαίτερο χρώμα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Η «κόκκινη» Πέμπτη
Κάθε «γωνιά» της Ελλάδας γιορτάζει το Πάσχα και τηρεί τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας με το δικό της μοναδικό τρόπο. Τη Μεγάλη Πέμπτη, ή Κοκκινοπέφτη, το έθιμο προστάζει το βάψιμο των αυγών. Σύμφωνα με την παράδοση το κόκκινο χρώμα με το οποίο βάφουν τα αυγά συμβολίζουν το αίμα του Χριστού ή σύμφωνα με άλλους τη χαρά της Αναστάσεως και την αποτροπή του κακού. Για τον ίδιο λόγο σε κάποιες περιοχές την Ανάσταση αναρτούν στα παράθυρα και τα μπαλκόνια κόκκινα υφάσματα. Το βράδυ της οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία για τα Δώδεκα Ευαγγέλια, ενώ οι γυναίκες ξενυχτούν τον Εσταυρωμένο και στολίζουν τον Επιτάφιο με λουλούδια της εποχής ψάλλοντας το γνωστό μοιρολόγι της Παναγίας. Στο Πήλιο τα αγόρια γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και λένε, ως κάλαντα, το μοιρολόγι της Παναγίας.
Τα έθιμα στη Βόρεια Ελλάδα
Από τη Μεγάλη Πέμπτη αρχίζουν κυρίως τα πασχαλινά έθιμα. Την ημέρα αυτή ξεκινούν στα ελληνικά σπίτια οι προετοιμασίες για τον εορτασμό της Ανάστασης. Οι νοικοκυρές ζυμώνουν λαμπροκουλούρες, πλάθουν πασχαλιάτικα κουλουράκια και βάφουν κόκκινα αυγά. Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού. Σε κάποια μέρη συνηθίζουν να τοποθετούν το πρώτο κόκκινο αυγό στο εικονοστάσι του σπιτιού για να ξορκίσουν το κακό. Οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής με διάφορα μυρωδικά και τις στολίζουν με ξηρούς καρπούς και με στολίδια από ζυμάρι.
Για παράδειγμα, όλα τα κόκκινα αυγά, δεν έχουν την ίδια χάρη. Θαυμαστές ιδιότητες, έχει κυρίως το αυγό της Παναγίας, το πρώτο αυγό που θα βάψουν και θα το βάλουν στο εικονοστάσι του σπιτιού. Με το αυγό της Παναγίας, οι γυναίκες σταυρώνουν τα παιδιά ενώ μερικές φορές το αυγό έχει και κάποιες ανατρεπτικές ιδιότητες. Όπως για παράδειγμα, αν το αυγό είναι τριών χρόνων και τοποθετηθεί στην κοιλιά εγκύου γυναίκας ή ζώου, αποτρέπεται το ενδεχόμενο αποβολής.
Στην Κεντρική Μακεδονία
Την Μεγάλη Πέμπτη στη Θεσσαλονίκη στα μπαλκόνια των διαμερισμάτων κρέμονται κόκκινα υφάσματα. Είναι πολλές οι νοικοκυρές που τηρούν το έθιμο του κόκκινου υφάσματος παράλληλα με την βαφή των κόκκινων αυγών. Ύφασμα και βάψιμο κόκκινων αυγών συμβολίζουν για τους περισσότερους το κόκκινο αίμα του Χριστού, όμως για άλλους εκφράζει τη χαρά που φέρει μαζί της η Ανάσταση.
Στη Μεσημβρία του νομού Θεσσαλονίκης την Κόκκινη Πέμπτη, βάφουν κόκκινα τα αυγά αλλά και ένα πανί. Το κρεμούν έξω από ένα παράθυρο για 40 μέρες. Το πανί αυτό, ονομάζεται κοκκινοπεμπτιάτικο. Το αυγό, που περικλείνει μέσα του μια ζωή, έχει μια δύναμη, που σύμφωνα με παλιά αντίληψη, μεταδίδεται σε ανθρώπους, ζώα και φυτά.
Στο Λιτόχωρο Πιερίας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στολίζονται οι επιτάφιοι από ανύπαντρες κοπέλες, οι οποίες όλη τη Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα.
Στη Θράκη
Στην Θράκη την κόκκινη Πέμπτη και τις δυο επόμενες ημέρες δεν πλένονται ούτε απλώνονται ρούχα διότι κατά την παράδοση καταστρέφονται τα αμπέλια και τα σπαρτά.
Στις Μέτρες της Θράκης τα παιδιά κάνουν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας καψίδια. Κάθε νοικοκυρά δίδει κλαδιά αμπελιού, λινάτσα ή περιχύνει στο ομοίωμα πετρέλαιο. Το ομοίωμα καίγεται την επομένη στον Επιτάφιο. Μόλις ξημερώσει η Μεγάλη Πέμπτη κρεμούν ένα κόκκινο ύφασμα στο ανατολικό παράθυρο του σπιτιού για να το δει ο ήλιος.
Στη Δυτική Μακεδονία
Στη Δυτική Μακεδονία,οι νοικοκυρές το αυγό που θα πρωτοβάψουν τη Μεγάλη Τετάρτη τα μεσάνυχτα, (γιατί τότε βάφονται τα αυγά) θα ταφεί στην πρώτη αυλακιά του χωραφιού, εκεί ακριβώς όπου θα πρωταρχίσει το αλέτρι. Αυτό γίνεται για να βλαστήσει ο σπόρος με τη ζωτική δύναμη που έχει μέσα του το αυγό. Η σύμπτωση ασκεί πάντα ιδιαίτερη γοητεία στο πνεύμα του λαού. Έτσι όσα αυγά, γεννήσουν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη, έχουν εξαιρετικά θαυμαστές ιδιότητες και αποτρέπουν κάθε κακό.
Τα κόκκινα αυγά
Στην Καστοριά τη Μεγάλη Πέμπτη απλώνουν στα παράθυρα κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντήλια. Σύμφωνα με την παράδοση όταν αναστήθηκε ο Χριστός το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε: «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και αυτά έγιναν κόκκινα κι από τότε «κρατά» στην περιοχή η παράδοση για τα κόκκινα αυγά. Για άλλους πάλι βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος που έχυσε ο Χριστός. Για άλλους το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου και συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού.
