Thesseconomy Οικονομία – Επιχειρείν
Ο τσερκέζος, ο γκέγκας ή γκέγκανος, η κοκόνα και η ομάδα των αργκουτσιάρηδων της Κλεισούρας έχουν ενταχθεί πλέον στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κλεισούρας με οδηγό τον διδάκτορα Ιστορίας Ελληνισμού του ΑΠΘ Νίκο Σιώκη ήταν οι πρωτεργάτες της έρευνας και της μελέτης για την ένταξη των «Αργκουτσιαρίων» της Κλεισούρας. Όπως επισημαίνει στο thesseconomy.gr η «ψυχή» του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Σιώκης «η ιδέα για όλη την κίνηση γεννήθηκε το 2002 σε ένα συνέδριο που έγινε στην Κέρκυρα όπου μίλησα για τα ‘Αργκουτσιάρια της Κλεισούρας’. Η εισήγησή μου στο συνέδριο ήταν μια πρόδρομη κατάσταση για την υπόλοιπη μελέτη και έρευνα που έκανα σχετικά με το μοναδικό παραδοσιακό έθιμο του τόπου μας». Και συμπληρώνει «ευχής έργο για τον Σύλλογό μας αλλά και για όλους όσοι αγαπάνε τον πολιτισμό και την παράδοση του τόπου μας θα ήταν να προχωρήσει όλη η διαδικασία και να εγγραφεί το δρώμενο στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ουνέσκο, ώστε να καταστεί γνωστό και σε όλο τον κόσμο».
«Τα Αργκουτσιάρια»
Το έθιμο ανάγει την καταγωγή του στη βυζαντινή εποχή και οι παλαιότερες φωτογραφίες που έχουν σωθεί χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το δρώμενο των αργκουτσιαριών αποτελεί ένα ευετηριακό έθιμο, που τελείται ανήμερα την Πρωτοχρονιά και ανήκει στις λαϊκές τελετουργίες του Δωδεκαημέρου. «Ο αγερμικός θίασος των μεταμφιεσμένων αποτελείται αποκλειστικά από αρσενικά μέλη της τοπικής κοινωνίας και με θηριόμορφες προσωπίδες περιφέρεται χορεύοντας στους κεντρικούς δρόμους και τις πλατείες του οικισμού για να καταλήξει σε παλλαϊκό χορό στο μεσοχώρι και ακολούθως σε επισκέψεις σε καφενεία, ταβέρνες και σπίτια εορταζόντων. Η παρουσία τους θεωρείται ότι επιφέρει τύχη, γονιμότητα και καλοχρονιά. Τα ‘πρόσωπα’ που λαμβάνουν μέρος αναπαριστούν τέσσερις τελετουργικούς χαρακτήρες, τον τσερκέζο, τον γκέγκα ή γκέγκανο, την κοκόνα και την ομάδα των αργκουτσιάρηδων», εξιστορεί ο δρ . Ιστορίας Ελληνισμού κ. Σιώκης. Διευκρινίζει «ο ταϊφάς (παρέα), που αποτελείται αποκλειστικά και μόνο από άνδρες, ετοιμάζεται δύο μήνες πριν. Παλαιότερα οι ταϊφάδες ήταν τρεις, τέσσερις ή και περισσότεροι (οι γέροντες, οι μεσήλικες, οι νέοι και οι μικροί). Όσοι επιθυμούν να συμμετέχουν, φροντίζουν να είναι προετοιμασμένοι και αν δεν διαθέτουν δική τους φορεσιά, σπαθί και προσωπίδα, τα δανείζονται έγκαιρα από συγγενικά ή φιλικά τους πρόσωπα».
Κωμόπολη με ανεπτυγμένο εμπόριο
Η Κλεισούρα παλιότερα ήταν μια κωμόπολη εξίσου σημαντική με την Καστοριά. «Είχε ανεπτυγμένο εμπόριο με την Κεντρική Ευρώπη κι όλες τις μεγάλες πόλεις της Βαλκανικής. Οι κάτοικοί της ζούσαν από το εμπόριο. Η Κλεισούρα, η ιστορική βλάχικη πολίχνη της Δυτικής Μακεδονίας που ως τοπική κοινότητα υπάγεται στον δήμο Καστοριάς, διατηρεί μέχρι σήμερα ανόθευτη την μακραίωνη παράδοσή της», λέει ο κ. Νίκος Σιώκης.
