Γιατί το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου έγινε ημέρα και γιατί η χούντα όρισε Πρόεδρο της Κύπρου τον Σαμψών;

Του Γ. Κατσιάνη

«Τον Ιούλιο του 1974 οι Τούρκοι δεν έκαναν απόβαση στην Κύπρο αλλά αποβίβαση», συνήθιζε να λέει κορυφαίο στέλεχος της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) σε συναδέλφους του.

48 χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα που οδήγησαν στον ξεριζωμό 150.000 Ελληνοκυπρίων, το thesseconomy.gr αποτίει φόρο τιμής στην μνήμη των 3.000 θυμάτων της Κυπριακής τραγωδίας, με δημοσιεύματα που καταδεικνύουν τα εγκληματικά λάθη και τις παραλείψεις εκείνης της περιόδου.

Η ανατροπή του Μακαρίου

Στο βιβλίου του με τίτλο «Η Αλήθεια» ο αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΕΔ), στρατηγός Γρηγόρης Μπονάνος επισημαίνει ότι η απόφαση για την ανατροπή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου ελήφθη στις 11 Ιουλίου 1974 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη και τον λεγόμενο «αόρατο» δικτάτορα, Δημήτρη Ιωαννίδη.

 «Ο Ιωαννίδης μας είπε ότι έχει πληροφορίες από την Κύπρο, σύμφωνα με τις οποίες το επικουρικό σώμα του Μακαρίου επιτηρεί στενά και καθ’ όλη την διάρκεια της νύχτας τα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς ενώ ‘πολιορκεί’ κυριολεκτικώς και τα σπίτια όπου διαμένουν οι Έλληνες αξιωματικοί με τις οικογένειες τους, Για τον λόγο αυτό, η ενέργεια (σ.σ. πραξικόπημα) δεν μπορεί να γίνει νύχτα αλλά ημέρα όταν οι πραιτωριανοί αποσύρονται», σημειώνει ο ΑΕΔ.

Από τον Μακάριο στον Σαμψών

Το πρωί της Δευτέρας 15 Ιουλίου 1974 τίθεται σε εφαρμογή το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, με τον στρατηγό Μπονάνο να δηλώνει… άγνοια για το πρόσωπο που θα αντικαταστήσει τον αρχιεπίσκοπο.

Στο άκουσμα της είδησης από τον Ιωαννίδη ότι πρόεδρος της Κύπρου ορκίστηκε ο Σαμψών, ο Γρηγόρης Μπονάνος δυσανασχέτησε.

«Ποτέ δεν με ενημέρωσαν αυτός και ο Γκιζίκης για τα πρόσωπα που επρόκειτο που σκέφτονται ως διάδοχη κατάσταση στην Κύπρο μετά την ανατροπή του Μακαρίου…», σημειώνει, με τον Ιωαννίδη να απαντά πολλοί δεν δέχτηκαν να αναλάβουν αυτό τον ρόλο.

«Δεν υπήρξε ποτέ εντολή να φονευθεί ο Μακάριος»

Αίσθηση, ωστόσο προκαλεί η αναφορά του στρατηγού Μπονάνου για τις προθέσεις των πραξικοπηματιών σχετικά με τον Μακάριο.

Όπως υποστηρίζει, η διαταγή «να φονευθεί ο Μακάριος, ουδέποτε και σε κανένα δεν δόθηκε».

Έτσι, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου διέφυγε στην Πάφο.